جشنواره فیلم کن، یکی از معتبرترین رویدادهای سینمایی جهان، سالهاست که بستری برای درخشش فیلمهای ایرانی فراهم کرده است. سینمای ایران با روایتهای عمیق، سبک بصری منحصربهفرد و داستانگویی شاعرانه، توانسته جوایز متعددی از این جشنواره کسب کند. در این مقاله، به بررسی ۱۲ فیلم ایرانی که موفق به دریافت جایزه از جشنواره کن شدهاند میپردازیم. اگر به دنبال شناخت دستاوردهای سینمایی ایران و تاثیر آن بر جهان هستید، این مقاله شما را با این شاهکارها آشنا میکند.
چرا سینمای ایران در کن میدرخشد؟
سینمای ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷، با تمرکز بر داستانهای انسانی، مسائل اجتماعی و فلسفی، و استفاده از سبک رئالیسم، به یکی از جریانسازان سینمای جهان تبدیل شد. فیلمسازان ایرانی مانند عباس کیارستمی، اصغر فرهادی و جعفر پناهی با آثارشان نهتنها در کن، بلکه در دیگر جشنوارههای معتبر جهانی نیز توجهات را جلب کردهاند. جشنواره کن به دلیل توجه به فیلمهای هنری و غیرتجاری، به بستری ایدهآل برای نمایش این آثار تبدیل شده است. تا سال ۲۰۲۵، سینمای ایران ۴۱ جایزه از کن دریافت کرده که ۴۰ مورد آن مربوط به دوره پس از انقلاب است.
۱۲ فیلم ایرانی برنده جایزه کن
در ادامه، ۱۲ فیلم برجسته ایرانی که در جشنواره کن جایزه کسب کردهاند را معرفی میکنیم. این فهرست بر اساس اهمیت جوایز و تأثیرگذاری فیلمها انتخاب شده است.
۱. طعم گیلاس (۱۳۷۶) – عباس کیارستمی
فیلم «طعم گیلاس» داستان مردی به نام بدیعی را روایت میکند که قصد خودکشی دارد و به دنبال کسی است که پس از مرگش او را دفن کند. این فیلم با سبک مینیمال و دیالوگهای فلسفی، نخل طلای کن ۱۹۹۷ را به طور مشترک با فیلم «مارماهی» دریافت کرد. کیارستمی با این اثر، سینمای ایران را به اوج جدیدی در صحنه جهانی رساند.
۲. یک تصادف ساده (۱۴۰۴) – جعفر پناهی
جدیدترین شاهکار جعفر پناهی، داستان جوانی است که پس از آزادی از زندان، به دنبال انتقام از کسی میپندارد که زندگیاش را نابود کرده است. این فیلم در سال ۲۰۲۵ نخل طلای کن را دریافت کرد و دومین فیلم ایرانی برنده این جایزه لقب گرفت. این اثر نشاندهنده مقاومت و خلاقیت پناهی در شرایط دشوار است.
۳. قهرمان (۱۴۰۰) – اصغر فرهادی
«قهرمان» داستان مردی است که به دلیل بدهی در زندان است و با پیدا کردن کیفی پر از طلا، با معضلات اخلاقی مواجه میشود. این فیلم در کن ۲۰۲۱ جایزه بزرگ هیئت داوران را کسب کرد. فرهادی با این اثر بار دیگر توانایی خود در روایت داستانهای پیچیده اخلاقی را به نمایش گذاشت.
۴. فروشنده (۱۳۹۵) – اصغر فرهادی
این درام خانوادگی با بازی شهاب حسینی و ترانه علیدوستی، داستان زوجی را روایت میکند که درگیر حادثهای غیرمنتظره میشوند. «فروشنده» در کن ۲۰۱۶ دو جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد (برای شهاب حسینی) را دریافت کرد. این فیلم همچنین اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان را برد.
۵. گذشته (۱۳۹۲) – اصغر فرهادی
«گذشته» که در فرانسه ساخته شد، داستان پیچیدهای از روابط خانوادگی و رازهای گذشته است. این فیلم جایزه بهترین بازیگر زن را برای برنیس بژو و جایزه کلیسای جهانی را در کن ۲۰۱۳ دریافت کرد. فرهادی با این اثر نشان داد که سبک داستانگوییاش مرزهای جغرافیایی را درمینوردد.
۶. ۳ رخ (۱۳۹۷) – جعفر پناهی
این فیلم که در شرایط محدودیتهای سیاسی ساخته شد، داستان سه زن را در مواجهه با مسائل اجتماعی روایت میکند. «۳ رخ» جایزه بهترین فیلمنامه کن ۲۰۱۸ را از آن خود کرد. توانایی پناهی در خلق آثار تأثیرگذار با منابع محدود، تحسینبرانگیز است.
۷. تخته سیاه (۱۳۷۹) – سمیرا مخملباف
«تخته سیاه» داستان معلمانی را نشان میدهد که در مناطق مرزی کردستان به دنبال دانشآموز میگردند. این فیلم در کن ۲۰۰۰ جایزه داوران را دریافت کرد. سمیرا مخملباف با این اثر، بهعنوان یکی از جوانترین فیلمسازان کن، نام خود را مطرح کرد.
۸. زمانی برای مستی اسبها (۱۳۷۹) – بهمن قبادی
این فیلم که زندگی سخت یک خانواده کرد را به تصویر میکشد، در بخش پانزده روز کارگردانان کن ۲۰۰۰ به نمایش درآمد و جوایز دوربین طلایی، فیپرشی و هنر و تجربه را کسب کرد. قبادی با این اثر، صدای اقلیتهای ایرانی را به جهان رساند.
۹. بادکنک سفید (۱۳۷۴) – جعفر پناهی
اولین فیلم بلند جعفر پناهی، داستان دختری است که به دنبال خرید ماهی قرمز برای نوروز است. این فیلم در کن ۱۹۹۵ جوایز دوربین طلایی، فیپرشی و بهترین فیلم بخش پانزده روز کارگردانها را دریافت کرد. این اثر نقطه شروعی برای شهرت جهانی پناهی بود.
۱۰. زندگی و دیگر هیچ (۱۳۷۱) – عباس کیارستمی
این فیلم که پس از زلزله رودبار ساخته شد، داستان فیلمسازی را روایت میکند که به دنبال بازیگران فیلم قبلیاش در مناطق زلزلهزده میگردد. «زندگی و دیگر هیچ» در کن ۱۹۹۲ جوایز بهترین فیلم و روسلینی را دریافت کرد.
۱۱. کپی برابر اصل (۱۳۸۹) – عباس کیارستمی
این فیلم که در ایتالیا ساخته شد، داستان رابطه پیچیده یک زن و مرد را به تصویر میکشد. «کپی برابر اصل» جایزه بهترین بازیگر زن را برای ژولیت بینوش در کن ۲۰۱۰ به ارمغان آورد.
۱۲. به امید دیدار (۱۳۹۰) – محمد رسولاف
این فیلم داستان وکیلی را روایت میکند که با محدودیتهای سیاسی و اجتماعی در ایران مواجه است. «به امید دیدار» در کن ۲۰۱۱ جوایز بهترین کارگردانی بخش نوعی نگاه و فرانسوا شالیه را دریافت کرد.
آمار و حقایق جالب سینمای ایران
- ۴۱ جایزه از کن: تا سال ۲۰۲۵، سینمای ایران ۴۱ جایزه از جشنواره کن کسب کرده که شامل ۱۱ جایزه در بخش مسابقه اصلی، ۷ جایزه در بخش نوعی نگاه، ۳ جایزه دوربین طلایی و چندین جایزه جنبی مانند فیپرشی و کلیسای جهانی است.
- پرافتخارترین کارگردانان: عباس کیارستمی با ۴ جایزه، اصغر فرهادی و جعفر پناهی هر کدام با ۳ جایزه، پرافتخارترین سینماگران ایرانی در کن هستند.
- تنوع ژانرها: فیلمهای ایرانی برنده کن معمولاً در ژانر درام اجتماعی و رئالیسم ساخته شدهاند، اما برخی مانند «طعم گیلاس» به فلسفه و مینیمالیسم گرایش دارند.
- تأثیر جهانی: فیلمهایی مانند «جدایی نادر از سیمین» با فروش جهانی حدود ۲۰ میلیون دلار، پرفروشترین فیلم ایرانی در خارج از کشور است.
- رشد مخاطبان داخلی: فیلم «فسیل» (۱۴۰۲) با بیش از ۷.۴ میلیون بیننده، پربینندهترین فیلم تاریخ سینمای ایران در سال نخست اکران است.
تعداد جوایز کن سینمای ایران در دهههای مختلف
| دهه | تعداد جوایز |
| ۱۳۴۰-۴۹ | ۱ |
| ۱۳۷۰-۷۹ | ۱۲ |
| ۱۳۸۰-۸۹ | ۸ |
| ۱۳۹۰-۹۹ | ۱۶ |
| ۱۴۰۰-۰۴ | ۴ |
این جدول نشاندهنده رشد حضور سینمای ایران در کن طی دهههای اخیر است، بهویژه در دهه ۱۳۹۰ که اوج موفقیتها بوده است.
آیا شما هم به سینمای ایران و دستاوردهای جهانی آن علاقهمندید؟ پیشنهاد میکنیم یکی از فیلمهای معرفیشده را تماشا کنید و نظرات خود را در شبکههای اجتماعی با ما به اشتراک بگذارید. همچنین، برای بهروز ماندن با آخرین اخبار سینمای ایران، در خبرنامه ما ثبتنام کنید یا صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
